Historia e arsimit shqiptar është e mbushur me figura të ndritura që lanë gjurmë të pashlyeshme në ndërgjegjen e kombit tonë. Në mesin e tyre, qëndron me madhështi edhe mësuesja Aza Ferati Hajdari, një emër që lidhet ngushtë me përhapjen e diturisë, luftën kundër analfabetizmit dhe emancipimin e vajzave shqiptare në Medvegjë. Rruga e saj nuk ishte e lehtë, por e mbushur me sakrifica, vendosmëri dhe dashuri për nxënësit. Ky shkrim është një përpjekje për ta sjellë jetën dhe veprën e saj në kujtesën e gjallë të brezave të sotëm e të ardhshëm.
Jeta dhe Veprimtaria
Mësuesja Aza lindi më 8 shkurt 1943 në Siarinë të Medvegjës, në një familje të njohur për dashurinë ndaj arsimit. Shkollimin fillor e nisi në Banjë të Siarinës, në gjuhën serbe, për të vijuar më pas studimet në Normalen e Prishtinës, ku u diplomua në vitin 1963. Menjëherë pas diplomimit, iu përkushtua profesionit të mësuesisë, duke filluar punë në Banjë të Siarinës dhe Tupallë.
Në vitin 1964, së bashku me bashkëshortin Maliq Hajdari, organizoi kurse dhe aktivitete që synonin ngritjen kulturore e arsimore të komunitetit. Vetëm një vit më vonë, ndërmori një nismë të guximshme në Gërbac – një kurs 6-mujor kundër analfabetizmit, me pjesëmarrjen e 40 vajzave. Aza nuk ishte vetëm mësuese e orëve të rregullta, por edhe pishtare e diturisë në çdo familje: vizitonte shtëpi më shtëpi, duke blerë mjete shkollore për fëmijët, vetëm që t’i bindte prindërit për rëndësinë e shkollimit të vajzave.
Në vitin 1966, mori klasën e parë në Banjë të Siarinës, ku qëndroi deri më 1 shtator 1999, kur doli në pension pas një karriere të gjatë e të ndritur. Përkushtimi i saj u vlerësua me mirënjohje të shumta, duke e bërë atë një nga figurat më të respektuara të arsimit shqiptar në Medvegjë.
Trashëgimia dhe Kujtimi
Mësuesja Azë kujtohet sot me respekt e mall nga gjenerata të tëra nxënësish. Shumë prej tyre e përshkruajnë si një figurë të ngjashme me heroinat e letërsisë, si Afërdita e Sterio Spasses – një simbol i bukurisë së shpirtit, urtësisë dhe qëndresës. Ajo mbeti e lidhur ngushtë me vendlindjen, por edhe me Prishtinën, ku jeton sot, gjithmonë e dashur dhe e respektuar nga të gjithë ata që kanë pasur fatin ta kenë mësuese.
Një Monument i Gjashtëdhjetë Viteve të Arsimit
Mësuesja Aza Ferati Hajdari nuk është thjesht një emër në listën e mësuesve të Medvegjës. Ajo është një monument i gjallë i gjashtëdhjetë viteve të punës, i guximit për të thyer barrierat e kohës dhe i dashurisë së pafundme për nxënësit. Përmes saj, kuptojmë se sa e madhe është fuqia e një mësuesi që beson në dije dhe në të ardhmen. Ky shkrim nuk e përmbyll jetën dhe veprën e saj, por e vendos në piedestalin që meriton – si pishtare e arsimit, si nënë e shpirtit të lirë dhe si kujtesë e gjallë për brezat që do të vijnë.
Punim i shkruar nga shkrimtari i shumë veprave të botuara, opinionist dhe autor i dy katalogëve mbi veshjen tradicionale të Medvegjës, si dhe i librave “Shqiptarët e Medvegjës nëpër shekuj” – vëllimi 1 dhe 2, Rrahman Hyseni
